İZLENCE TKL 201
Türk Dili I, 2021 GÜZ
Dersin Tanımı
TKL 201 Türk Dili dersi zorunlu üniversite dersleri arasında yer alır. Öğrencilerin ilk ve ortaöğretim düzeylerindeki Türk Dili ve Edebiyatı eğitimlerinin ve bu bağlamda kazandıkları dil becerisinin, yükseköğretim düzeyinde devam ettirilmesi esastır. Bu ders, ilgili YÖK kanununda belirtilen bu esas çerçevesinde düzenlenerek işlenir.
Dersin Amacı
Bu dersin temel amacı, öğrencileri dilin doğal, herkes için eşit ve öylece elde edilmiş basit bir alet olmadığı, hayati ve geliştirilebilir bir zihin becerisi olduğu konusunda ikna etmektir. Ders bu amaçla öğrencilerin genel olarak “dil” özel olarak “Türk Dili” hakkındaki bilgilerini günceller. Yazı dilinin günlük ve işlevsel kullanımının geliştirilmesini sağlar. Öğrencilerin, konuşma ve özel olarak argüman geliştirme konusundaki mantıksal tutarlığın gerekliliğini kavramalarını amaçlar ve bu amaçla safsata ve tasım gibi temel mantık bilgileri öğrencilere kazandırılmaya çalışılır. Bu bilgiler derste yapılacak münazaralar yoluyla uygulanır ve münazara ile mücadele arasındaki fark gösterilir. Münazara için seçilecek tartışma konuları, çağımızın en büyük meselesi olan iklim krizi ve sürdürülebilirlik ile ilgili önerilen kitaplardan derlenir.
Dersin Kaynakları
Zorunlu Basılı Kaynaklar
Barthes, Roland. "Sözden Yazıya". Sesin Rengi: Söyleşiler. Çev. Ahmet Nüvit Bingöl. İstanbul: Metis Yayınları, 2017.
Ergin, Muharrem. Orhun Abideleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2017.
Oreskes, Naomi ve Erik M. Comway. Batı Uygarlığının Çöküşü. Çev. Oya Tuğcu Özağaç ve Bora Kabatepe. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 2015.
Uyar, Tevfik. Safsatalar: Aklın Kırk Haramisi. İstanbul: Destek Yayınları, 2019.
Tekin, Talât. Orhon Yazıtları: Kül Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk. İstanbul: Bilgesu Yayıncılık, 2017.
Zorunlu Elektronik Kaynaklar
Boroditsky, Lera. "How Language Shapes The Way We Think". Ted Talks. https://youtu.be/RKK7wGAYP6k
Chomsky, Noam. "Language Design". Serious Science. https://youtu.be/MLk47AMBdTA
Langston, Camilla A. “İstediğinizi Elde Etmek İçin Retorik Nasıl Kullanılır”. https://youtu.be/3klMM9BkW5o
Pelvanoğlu, Emrah (Haz.). Radyo TKL: Dil, Kültür ve Edebiyat. Yeditepe Üniversitesi Türk Dili Birimi Podcast Kanalı. Dinlemek için: https://www.podpage.com/radyo-tkl-dil-kultur-veedebiyat/
Seçimli Münazara Kaynakları
Bridle, James. Yeni Karanlık Çağ: Teknoloji ve Geleceğin Sonu. Çev. Kemal Güleç. İstanbul: Metis Yayınları, 2020.
DeBotton, Allien vd. Gelecek Daha Güzel Günler mi Getirecek?. Çev. Cem Duran. İstanbul: Domingo Yayınları, 2017. (Münazaranın videosu için: https://youtu.be/eUmBWB54riE)
Kurnaz, Levent ve Gülin Yücel. Yeni Gerçeğimiz Sürdürülebilirlik. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 2021.
Önerilen Online Kaynaklar
Orhon Yazıtları Üzerine Ahmet Bican Ercilasun ile söyleşi: https://youtu.be/z9dhr5b13WA
TRT Avaz, Orhon Yazıtları Belgeseli: https://youtu.be/nZIv72uzI_0
Mantık ve Safsatalar Hakkında
“Crash Course YouTube Kanalı”, “How To Argue – Philosophical Reasoning”: https://youtu.be/NKEhdsnKKHs
“Crash Course YouTube Kanalı”, “How To Argue – Induction & Abduction”: https://youtu.be/-wrCpLJ1XAw
Yalın Alpay ve İlker Canikligil ile "Safsata Savar": https://www.youtube.com/watch?v=b1Z9sJhCrPk&list=PL4sLdg6opbB6hikq23BOXk3 Ys_KdPd0T6
İklim Krizi Hakkında
Barış Özcan, “Geri dönülemeyecek o noktaya sadece 12 yıl kaldı!” https://youtu.be/HStCv8ixyWg
Johan Rockström, “10 years to transform the future of humanity -- or destabilize the planet”. https://youtu.be/8Sl28fkrozE
Leo Murray, “Uyan Kafayı Ye, Sonra da Aklını Başına Topla”.
Önerilen Basılı Kaynaklar
Eden, Sinan. İklim Krizi ve Yaptırmamak. İstanbul: Doruk Yayınları, 2015.
Ercilasun, Ahmet Bican. Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
Ramazan, Yasin. Düşünmenin Alfabesi: Bir Eleştirel Düşünme Kitabı. İstanbul: Babil Kitap, 2020.
Taşağıl, Ahmet. Türk Model Devleti: Göktürkler. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2017.
Wallace-Wells, David. Yaşanmaz Bir Dünya: Isınma Sonrası Hayat. Çev. Ebru Kılıç. İstanbul: Domingo, 2020.
Dersin Yükümlülükleri
Dersimiz, hâlihazırda yaşadığımız ve olağan dışı bir durum olarak hayatımızdan çıkacağını ümit ettiğimiz salgın koşullarında çevrimiçi yapılmaya devam edecektir. Daha önceki planlama esasları takip edilerek oluşturulacak şubelerde, eş zamanlı olarak devam edecek bu derslerin takip edilmesi, dersin her anlamda hakkaniyetle sürdürülebilmesi ve sona erdirilmesi için önemlidir. Bu bağlamda derslerde yoklama alınacak ve diğer bütün derslerde aranan %80 devam zorunluluğu bu ders için de geçerli olacaktır. Dersin izlencesi, yardımcı kaynakları, sınav ve ödevleri “yulearn” sistemi üzerinden paylaşılacaktır. Bu sebeple her öğrenci sisteme erişmek için gerekli ön şartları yerine getirmekle yükümlüdür.
Münazara takımları, ekleme bırakma haftasını takip eden günlerde dersin öğretim görevlisi tarafından belirlenecek ve yulearn üzerinden ilan edilecektir. Öğrenciler, hangi münazara takımında olduğunu öğrenmek ve takım arkadaşları ile iletişime geçmekle yükümlüdürler. Yine yulearn üzerinden ilan edilecek olan münazara konuları ilgili derste yapılacak kura ile takımlara paylaştırılacaktır. Münazara kural ve ölçme değerlendirme esasları öğretim üyesi tarafından yulearn üzerinde ilan edilecektir. Geçerli bir mazereti olmadan takımını terk eden münazaracı kendiliğinden "0" almış olur.
Ders Programı
Birinci Ders (23-29 Eylül): Başlangıç. Dersin ve izlencenin tartışılması.
İkinci Ders (30 Eylül-6 Ekim): Dilin tanımı, özellikleri ve dilin ortaya çıkışına dair başlıca kuramlar. Dil-bilinç, dil-doğa, dil-kültür sorunsalları. Dil kültürü mü yoksa doğayı mı yansıtır?
Üçüncü Ders (7-13 Ekim): Yeryüzündeki diller ve dil aileleri. Türkçenin bu diller arasındaki yeri ve macerası. Orhon Yazıtları.
Dördüncü Ders (14-20 Ekim): Orhon Yazıtları incelemesi. Beşinci Ders (21-27 Ekim) Yazı dili uygulamaları (1): Cümle, “tweet”, paragraf, metin. Altıncı Ders (28 Ekim-3 Kasım): Yazı dili uygulamaları (2): Dilekçe, rapor, tutanak (kaza tutanağı).
Beşinci Ders (21-27 Ekim) Yazı dili uygulamaları (1): Cümle, “tweet”, paragraf, metin.
Altıncı Ders (28 Ekim-3 Kasım): Yazı dili uygulamaları (2): Dilekçe, rapor, tutanak (kaza tutanağı).
Yedinci Ders (7 Kasım Pazar, Saat 12-14:00) ARASINAV
Sekizinci Ders (11-17 Kasım): Münazara takımlarının belirlenmesi ve münazara konularının takımlar arasında dağıtılması için son hafta. Temel Kavramlar: Mantık, Önerme, Öncül, Çıkarım, Argüman, Tasım. Safsata ve Türleri: Biçimsel (Formal) Safsatalar ve Serbest (Informal) Safsatalar. Adam Karalama (Ad Hominem) Safsataları, Bir Bilen Safsatası (Ad Verecundiam), Çoğunluğa Başvurma (Ad Populum).
Dokuzuncu Ders (18-24 Kasım): Felaket Tellallığı Safsatası (Slippery Slope), “Zamanlama Manidar!” Safsatası (Post Hoc Ergo Propter Hoc / Bundan sonra, o hâlde bu yüzden), Yanlış Benzetme Safsatası (False Analogy), Ya Siyah Ya da Beyaz Safsatası (Black&White), Tepkisel İndirgemecilik (Strawman) Safsatası.
Onuncu Ders (25 Kasım-1 Aralık): Münazara
On Birinci Ders (2-8 Aralık): Münazara
On İkinci Ders (9-15 Aralık): Münazara
On Üçüncü Ders (16-22 Aralık): Münazara
On Dördüncü Ders (23-29 Aralık): Münazara
FİNAL SINAVI 8 OCAK CUMARTESİ SAAT 09-11:00
Ölçme Değerlendirme: Vize: 30 p. Münazara: 30 p. Final: 40 p.