Türk dilinin genel söz varlığı özellikleri, Türk dilinin genel söz varlığı unsurları, art zamanlı ve eş zamanlı yön, leksikolojik araştırmalarda metodoloji, yaklaşımlar ve incelemeler dersin konularıdır.
Dikey Sekmeler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Dersin Öğrenme Çıktıları | Program Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| 1) Türkçenin sözcük yapısını oluşturan ilkelerin tespiti. | 1 | 1, 6 | |
| 2) Türk dilinin semantik özellikleri. | 1 | 1, 6 | |
| 3) Türk dil tarihindeki sözlükçülük geleneği. | 1 | 1, 6 | |
| 4) Türkçenin sözvarlığının dayandığı kavram alanları. | 1 | 1, 6 |
Dersin Akışı
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
| 1 | Söz varlığı kavramı ve ilgili diğer kavram ve terimler | |
| 2 | Sözlük Bilimi, ansiklopediler, sözlük türleri ve sözlük kullanıcıları | |
| 3 | Türk dilinin kısaca tarihî seyri (Kök Türk, Uygur, Karahanlı ve Eski Anadolu Türkçesi Dönemleri) | İlgili okumalar |
| 4 | Söz varlığının unsurlarının genel bir değerlendirmesi, temel söz varlığı | İlgili okumalar |
| 5 | Türk dilinin söz varlığının genel ve temel nitelikleri, kavramlaştırma ve türetme eğilimi | İlgili okumalar |
| 6 | Leksikolojik incelemelerde metodoloji | İlgili okumalar |
| 7 | Veritabanı oluşturulması; sözcüklerin çoklu anlamları (eş anlamlı, yakın anlamlı ve zıt anlamlı ikilemeler) | İlgili okumalar |
| 8 |
Ara Sınavı
Leksikolojideki eski ve yeni durum, yeni gelişmeler, dil coğrafyası, Fransa’da ortaya çıkan toplumsal leksikoloji akımları |
İlgili okumalar |
| 9 | Divânü Lugâti’t-Türk ve Türk sözlük bilimi | İlgili okumalar |
| 10 | Mukaddimetü’l-Edeb | İlgili okumalar |
| 11 | Codex Cumanicus | İlgili okumalar |
| 12 | İbn Mühennâ, Senglâh | İlgili okumalar |
| 13 | Muhâkemetü’l-Lugateyn | İlgili okumalar |
| 14 | Kâmûs-ı Türkî |
Kaynaklar
| Kaynaklar ve İleri Okumalar |
Akalın, Şükrü H. (2008) Kâşgarlı Mahmud ve Divanü Lugati’t-Türk, Ankara: TDK yay. Akkoyunlu, Z.- Ercilasun A. (2014) Dîvânu Lugâti’t-Türk, Ankara: TDK Yay. Aksan, Doğan, (2000), Her Yönüyle Dil, Ankara: TDK yayını. Aksan, Doğan, (2000), Türkçenin Söz Varlığı, Ankara: Engin yayınları. Aksan, Doğan, (1978), Anlambilimi ve Türk Anlambilimi, Ankara: DTCF yayınları. Atkins, B. T. S. ve Rundell, M. (2008), The Oxford Guide to Practical Lexicography. Oxford: Oxford University Press. Barutcu-Özönder, F. Sema (1996) Ali Şir Nevayî-Muhâkemetü'l-Lugateyn (İki Dilin Muhakemesi), Ankara: TDK Yay. Barutcu-Özönder, F. Sema (Ed.) (2008) Kâşgarlı Mahmûd Kitabı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Anma ve Armağan Kitaplar Dizisi. Clauson, Sir G. (1960). Senglax, A Persian Guide to the Turkish Language by Muhammad Mahdi Xan, London: E.J.W. Gibb Memorial Series. Clauson, Sir G. (1969). “A Lexicostaistical Appraisal”, CAJ, XII: 1-23. Clauson, G. (1972) A Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford: Clarendon Press. Courteille, M. P. (1870) Dictionnaire Turk-Oriental, Paris. Cruse, D. A.(1986). Lexical Semantics, Cambridge. Dankoff, Robert (1985) [with James Kelly] Mahmud al-Kashgari, Compendium of the Turkic Dialects (Diwan Lugat at-Turk), edited and translated with introduction and indices. Cambridge, Mass. [In: Sources of Oriental Languages and Literatures, ed. Sinasi Tekin.] Part I: 1982 (Pp. xi + 416). Part II: 1984 (Pp. iii + 381). Part III: 1985 (Pp. 337 + microfiche). Doerfer, G. (1963-1975), Türkische und Mongolische Elemente im Neuperssichen, Band I-IV, Wiesbaden. Erdem, M., (2000). “Türkmen Türkçesinde akrabalık terimleri üzerine”, Kök Araştırmalar II (1), Ankara. Eren, Hasan (19992). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara: Bizim Büro Basım Evi. Grønbech, K. (1992) Kuman Lehçesi Sözlüğü. Codex Cumanicus’un Türkçe Sözlük Dizini (çev. Aytaç, Kemal), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. Hüseyin Kâzım Kadri (1927-1945) Türk Lûgatı, I-IV cilt. İstanbul. Lipka, L., (1990). An Outline of English Lexicology, Lexical Structure, Word Semantics and Word-Formation, Tübingen. Nalbant, Vefa M. – Demirel, Ezgi (2014) Divanü Lugati’t-Türk Grameri II Söz Dizimi, Bilgeoğuz Yay. Olgun, İ., (1972), “Farsça ve Türkçe atasözleri ve deyimler üzerine”, TDAY- Belleten 1972: ss.153-172. Poppe, N. Nicolas (1938) Mongolskiy Slovar Mukaddimat Al-Adab, Çast I-II. Moskova-Leningrad: Akademiya NAUK SSSR. Radloff, W. (1960) Versuch Eines Wörterbuches der Türk-Dialecte, I-IV, s’-Gravenhage: Mouton&Co. Räsänen, Martti (1969) Versuch Eines Etymologischen Wörterbuch der Türksprachen, Helsinki. Şemseddin Sami (19893) Kâmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yay. Stanley, E. G. (1994). "Lexicography" The Encyclopedia of Language and Linguistics. C IV. ss. 2174-2178. Oxford, Newyork, Seoul, Tokyo: Pergomon. [Taymas], Abdullah Battal (20149) İbni-Mühennâ Lügatı, Ankara: TDK Yay. TDK (1998) Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yay. Tenişev, E., (1997). Sravnitelno-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskih Yazıkov-Leksika, Moskova. Tietze, Andreas (2002-2010) Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, I-II, İstanbul. Yüce, Nuri (2014) Mukaddimetü’l-Edeb (Hvârizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası), Ankara: TDK Yay.
|
Materyal Paylaşımı
| Dökümanlar | Ders öncesi dağıtılan fotokopiler |
Değerlendirme Sistemi
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI | ADET | KATKI YÜZDESİ | |
| Vize | 1 | 20 | |
| Ödev | 1 | 20 | |
| Finalin Başarıya Oranı | 1 | 60 | |
| Yıl içinin Başarıya Oranı | 40 | ||
| Toplam | 100 | ||
| DERS KATEGORİSİ | Uzmanlık / Alan Dersleri |
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
| No | Program Öğrenme Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türk dili tarihi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 2 |
Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türkiye Türkçesi ve dilbilgisi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak.
|
X | |||||
| 3 | Türkçenin tarihsel söz varlığı ve filolojik evrimi hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 4 | Türkçenin tarihi boyunca geçirdiği kültürlenme evrelerine, sözlü ve yazılı kaynaklarına vakıf olmak. | X | |||||
| 5 | Türkçenin çağdaş lehçeleri ve bu lehçelerin edebiyat varlığı hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 6 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türk edebiyatı tarihi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 7 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan, Türk edebiyatının önemli figürleri (yazar, şair, eleştirmen ya da edebiyat tarihçisi) hakkındaki konular için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 8 | Türk edebiyatının modernleşme öncesi söz varlığına, ortaçağ ve erken modern dönem yazılı / sözlü temel kaynaklarına vakıf olmak. | X | |||||
| 9 | Yeni Türk edebiyatının, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan tarihsel bağlamı hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 10 | Türk modernleşmesinin dinamikleri ile modern Türk edebiyatının gelişimine dair müfredat bilgilerini sentezleyebilmek, Türk edebiyatı tarihçiliğinin kurumsallaşma sürecine eleştirel yaklaşabilmek. | X | |||||
| 11 | Milli Eğitim Bakanlığı’nın orta öğretim öğrencileri için belirlediği “100 temel eser” için eleştirel okumalar yaptırabilmek. | X | |||||
| 12 | Başat edebî türler ve edebî biçimler ve edebiyat tarihi hakkındaki genelgeçer bilgileri, edebî türlerin ulus aşırı / sözel düzlemde yayılması ve edebiyatın modernleşme ile birlikte ulusal bir kurum olarak yazı ile organize edilmesine dair kuramsal bilgilerle sentezleyebilmek. | X | |||||
| 13 |
Alan eğitimi için özgün materyaller tasarlayabilmek, yeni projeler geliştirip alan eğitimine özel öğretim yöntemlerine uyarlayabilmek.
|
X | |||||
| 14 |
Beşeri bilimler alanında kullanılan paleografya bilgisini, araştırma yöntemlerini, sunum tekniklerini ve alıntılama sistemlerini kullanabilmek.
|
X | |||||
| 15 | Türk edebiyatının, dünya edebiyatları arasındaki yerine dair tarihsel ve eleştirel bir bakış açısı geliştirebilmek. | X | |||||
AKTS İş Yükü Tablosu
| Etkinlik | SAYISI |
Süresi (Saat) |
Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 15 | 3 | 45 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 15 | 4 | 60 |
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Kısa Sınav | - | - | - |
| Ödev | 1 | 15 | 15 |
| Final | 1 | 3 | 3 |
| Toplam İş Yükü | 126 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 5.04 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 |