Eski Uygur Türkçesi’nin edebî dil özelliklerinin Buddhist çeviri metinleriyle tanıklatılması.
Dikey Sekmeler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Dersin Öğrenme Çıktıları | Program Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| 1) Eski Uygur Türkçesi’nin Türk dili tarihi ekseninde ortak yazı dili oluşumundaki rolünü tespit ettirmek. | 1 | 1 | |
| 2) Eski Uygur Türkçesi’nin fonetik ve morfolojik özelliklerinin metinler üzerinde metodik inceleme yöntemlerini tespit ettirmek. | 1 | 1 | |
| 3) Eski Türkçe’nin iki evresini oluşturan Köktürkçe ve Eski Uygur Türkçesi’nin ortak edebî dil özelliklerinin metinler üzerinde tespitini sağlamak. | 1 | 1 | |
| 4) Eski Uygur Türkçesi’nde sözcük yapımı ölçütlerinin Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılmalı olarak incelenmesini sağlamak. | 1 | 1 |
Dersin Akışı
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
| 1 | Eski Türklerde dil ve edebiyat; “Eski Türk Dili” kavramı ve kapsadığı dönemler. | İlgili okumalar |
| 2 | Eski Türkçe eserlerin yazımında kullanılan yazı sistemleri. | İlgili okumalar |
| 3 |
Manihesit ve Buddhist çevre Türk külliyatı. Manihesit ve Buddhist Türk edebî çevrelerinde manzum edebiyat; Manihesit ve Buddhist çevrelere ait dil yadigârlarının özellikleri.
Eski Türkçe döneminde din dışı edebiyat. |
İlgili okumalar |
| 4 |
Karahanlı Türkçesinin dil özellikleri.
Karahanlı döneminden kalan eserlere toplu bakış |
İlgili okumalar |
| 5 | “Kutadgu Bilig” ve Türk kültür tarihi açısından önemi | İlgili okumalar |
| 6 | “Dîvânü Lûgati’t-Türk” ve Türk kültür tarihi açısından önemi. | İlgili okumalar |
| 7 | “Kur’an Tercümeleri”, “Dîvân-ı Hikmet”. | İlgili okumalar |
| 8 | Ara sınav. | İlgili okumalar |
| 9 |
Kuzey-Doğu ve Batı Türkçelerini hazırlayan tarihi zemin.
Kuzey-Doğu Türkçesi (Harezm-Kıpçak Türkçesi dil özellikleri). |
İlgili okumalar |
| 10 | Harezm ve Kıpçak Türkçesine ait eserlere toplu bakış. | İlgili okumalar |
| 11 |
Doğu Türkçesi (Doğu Türkçesi dönemlerinin terminoloji ve adlandırma meseleleri).
Doğu Türkçesi (Çağatay Türkçesi) dönemlerinin sınıflandırılması ve genel dil özellikleri |
İlgili okumalar |
| 12 |
Klasik öncesi dönemin eserlerine toplu bakış (Sekkâkî, Haydar Harezmî, Lûtfî).
Klasik dönemin eserlerine toplu bakış (Ali Şir Nevâyî). Klasik dönemin eserlerine toplu bakış (Hüseyin Baykara). Klasik dönemin eserlerine toplu bakış (Şeybânî Han). Klasik dönemin eserlerine toplu bakış (Babür Şah). |
İlgili okumalar |
| 13 |
Klasik sonrası dönemin eserlerine toplu bakış (Ebulgazi Bahadır Han, Şecere-i Terâkime).
Klasik sonrası dönemin eserlerine toplu bakış (Ebulgazi Bahadır Han, Şecere-i Türk). |
İlgili okumalar |
| 14 | Doğu Türkçesi leksikografi okulu. Doğu Türkçesi sözlüklerine toplu bakış. | İlgili okumalar |
Kaynaklar
| KAYNAKLAR | |
| Kaynak Kitaplar Listesi |
Arat, Reşid Rahmeti, (1991) Eski Türk Şiiri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Arat, Reşid Rahmeti, (1987) Makaleler, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara. Ata, Aysu (1998) Nehcü’l – Ferâdis Cennetlerin Açık Yolu III (Dizin – Sözlük), TDK Yay., Ankara. Ata, Aysu (2004) Türkçe İlk Kur’an Tercümesi, TDK Yay., Ankara. Ata, Aysu (1997) Kıssasü’l – Enbiya I (Giriş – Metin – Tıpkıbasım), TDK Yay., Ankara. Ata, Aysu (1997) Kıssasü’l – Enbiya II (Dizin), TDK Yay., Ankara. Clauson, Gerard, (1972) An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press. Clauson, Gerard, (2002) Studies in Turkic and Mongolic Linguistics, Routledge. Dankoff, Robert (1983) Yusuf Khass Hajib, Wisdom of Royal Glory (Kutadgu Bilig): A Turko-Islamic Mirror for Princes, translated, with an introduction and notes, by Robert Dankoff. University of Chicago Press. Dankoff, Robert (1987) The Turkic Vocabulary in the Farhang-i Zafan-Guya. Papers on Inner Asia, No. 4 (Bloomington, Indiana. Dankoff, Robert (1985) [with James Kelly] Mahmud al-Kashgari, Compendium of the Turkic Dialects (Diwan Lugat at-Turk), edited and translated with introduction and indices. Cambridge, Mass. [In: Sources of Oriental Languages and Literatures, ed. Sinasi Tekin.] Part I: 1982 (Pp. xi + 416). Part II: 1984 (Pp. iii + 381). Part III: 1985 (Pp. 337 + microfiche). Eckmann, Janos (2003) Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar (hzl. Osman F. Sertkaya), TDK Yay., Ankara. Eraslan, K. (2001) Mecalisü’n Nefayis I, TDK Yay., Ankara. Eraslan, K. (2001) Mecalisü’n Nefayis II, TDK Yay., Ankara. Ercilasun, Ahmet Bican, (2005) Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay., Ankara. Ercilasun, Ahmet Bican, (2007) Makaleler, Akçağ Yay., Ankara. Erdal, Marcel (2004) A Grammar of Old Turkic, Leiden, Brill. Golden, Peter (2006) Hazar Çalışmaları (çev. E. Ç. Mızrak) Selenge Yay., İstanbul. Grönbech, K. (2000) Türkçenin Yapısı (çev. Mehmet Akalın) TDK Yay., Ankara. Hacıeminoğlu, N. (2003) Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara. Hamilton, James R. (1998) İyi ve Kötü Prens Öyküsü (çev. Vedat Köken) TDK Yay., Ankara. Karamanlıoğlu, Ali Fehmi (1994) Kıpçak Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara. Kaya, Ceval (1994) Uygurca Altun Yaruk, TDK Yay., Ankara Nehcü’l-Ferâdis, I Metin, II Tıpkıbasım, (Yay. S. Tezcan-H. Zülfikar) TDK Yay., Ankara. Özönder, F. Sema B. (1996) Ali Şîr Nevâyî – Muhâkemetü’l-Lugateyn, TDK Yay., Ankara. Özönder, F. Sema B. (1998) Üç İtigsizler, TDK Yay., Ankara. Özyetgin, M. (1996) Altın Ordu, Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlık ve Bitiklerin Dil ve Üslup İncelemesi, TDK Yay., Ankara. Pelliot, P. (1995) Uygur Yazısıyla Yazılmış Uğuz Han Destanı Üzerine (çev. V. Köken) TDK Yay., Ankara. Tekin, G. Alpay (1994) Alî Şîr Nevâyî, Ferhâd ü Şîrîn, TDK Yay., Ankara. Tekin, Şinasi (1976) Uygurca Metinler II Maytrısimit, Atatürk Üniv. Yay., Erzurum. Togan, Zeki Velidi (1972) Oğuz Destanı, Enderun Kitabevi, İstanbul. Toparlı, Recep (1998) Hârezmli Hâfız’ın Divanı (İnceleme – Metin – Tıpkıbasım), TDK Yay., Ankara. Türk Dünyası El Kitabı (1992) Dil-Edebiyat-Tarih (III cilt) Türk Kültürünü Araştırma Enst. Yay., Ankara. Yüce, Nuri (1993) Mukaddimetü’l – Edeb, TDK Yay., Ankara. |
Materyal Paylaşımı
| Dökümanlar | Ders öncesi dağıtılan fotokopiler |
Değerlendirme Sistemi
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI | ADET | KATKI YÜZDESİ | |
| Vize | 1 | 40 | |
| Finalin Başarıya Oranı | 1 | 60 | |
| Yıl içinin Başarıya Oranı | 40 | ||
| Toplam | 100 | ||
| DERS KATEGORİSİ | Uzmanlık / Alan Dersleri |
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
| No | Program Öğrenme Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türk dili tarihi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 2 |
Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türkiye Türkçesi ve dilbilgisi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak.
|
X | |||||
| 3 | Türkçenin tarihsel söz varlığı ve filolojik evrimi hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 4 | Türkçenin tarihi boyunca geçirdiği kültürlenme evrelerine, sözlü ve yazılı kaynaklarına vakıf olmak. | X | |||||
| 5 | Türkçenin çağdaş lehçeleri ve bu lehçelerin edebiyat varlığı hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 6 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türk edebiyatı tarihi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 7 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan, Türk edebiyatının önemli figürleri (yazar, şair, eleştirmen ya da edebiyat tarihçisi) hakkındaki konular için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 8 | Türk edebiyatının modernleşme öncesi söz varlığına, ortaçağ ve erken modern dönem yazılı / sözlü temel kaynaklarına vakıf olmak. | X | |||||
| 9 | Yeni Türk edebiyatının, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan tarihsel bağlamı hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 10 | Türk modernleşmesinin dinamikleri ile modern Türk edebiyatının gelişimine dair müfredat bilgilerini sentezleyebilmek, Türk edebiyatı tarihçiliğinin kurumsallaşma sürecine eleştirel yaklaşabilmek. | X | |||||
| 11 | Milli Eğitim Bakanlığı’nın orta öğretim öğrencileri için belirlediği “100 temel eser” için eleştirel okumalar yaptırabilmek. | X | |||||
| 12 | Başat edebî türler ve edebî biçimler ve edebiyat tarihi hakkındaki genelgeçer bilgileri, edebî türlerin ulus aşırı / sözel düzlemde yayılması ve edebiyatın modernleşme ile birlikte ulusal bir kurum olarak yazı ile organize edilmesine dair kuramsal bilgilerle sentezleyebilmek. | X | |||||
| 13 |
Alan eğitimi için özgün materyaller tasarlayabilmek, yeni projeler geliştirip alan eğitimine özel öğretim yöntemlerine uyarlayabilmek.
|
X | |||||
| 14 |
Beşeri bilimler alanında kullanılan paleografya bilgisini, araştırma yöntemlerini, sunum tekniklerini ve alıntılama sistemlerini kullanabilmek.
|
X | |||||
| 15 | Türk edebiyatının, dünya edebiyatları arasındaki yerine dair tarihsel ve eleştirel bir bakış açısı geliştirebilmek. | X | |||||
AKTS İş Yükü Tablosu
| Etkinlik | SAYISI |
Süresi (Saat) |
Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 15x toplam ders saati) | 15 | 3 | 45 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 15 | 7 | 105 |
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Kısa Sınav | - | - | - |
| Ödev | - | - | - |
| Final | 1 | 3 | 3 |
| Toplam İş Yükü | 155 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6.2 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 7 |