Tarihsel ve modern Türk diyalektolojisinin kaynakları; Türk diyalekt coğrafyası, tarihsel ve modern Türk diyalekt coğrafyasının oluşumu; güney-batı Oğuz diyalekt alanının Azerbaycan Türkçesi metinleri ile incelenmesi.
Dikey Sekmeler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Dersin Öğrenme Çıktıları | Program Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| 1) Türk dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanlarının tespitinde dikkate alınması gereken ölçütlerin, tanıklatma yöntemi ile saptanmasını sağlamak. | 1 | 1 | |
| 2) Tarihsel ve modern Türk diyalekt alanının kaynaklarının tespit ölçütlerini saptamak. | 1 | 1 | |
| 3) Türkiye Türkçesi’nin de içinde bulunduğu güney-batı Oğuz grubunun tarihsel gelişimini değerlendirmek. | 1 | 1 | |
| 4) Güney-batı grubu çağdaş Türk lehçelerinin metinleri üzerinde fonetik ve morfolojik incelemeler yaparak, uzak lehçe – yakın lehçe terimlerinin tespit ettirilmesi. | 1 | 1 |
Dersin Akışı
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
| 1 | Türk Dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları. | |
| 2 | Modern Türk diyalekt coğrafyası. | |
| 3 | Modern Türk dilinin tasnifi: Terminoloji ve prensipler. Modern Türk dilinin tasnifi denemeleri. | İlgili okumalar |
| 4 | Tarihsel ve modern Türk diyalektolojisinin kaynakları. | İlgili okumalar |
| 5 | Türk diyalektlerinin oluşması. Güney-Batı Oğuz diyalekt alanı. | İlgili okumalar |
| 6 | Ses–yazım ilişkisi açısından Azerbaycan alfabesi. | İlgili okumalar |
| 7 | Azerbaycan Türkçesinin ses düzeni, uygulamalar. | İlgili okumalar |
| 8 | Ara sınavı. Ara dönem sınav değerlendirmesi. | İlgili okumalar |
| 9 | Azerbaycan Türkçesinin temel biçim bilgisi, temel söz dizimi özellikleri, uygulamalar. | İlgili okumalar |
| 10 | Azerbaycan Türkçesinde ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz dizimi ile ilgili temel kavramlar, uygulamalar. | İlgili okumalar |
| 11 | Azerbaycan Türkçesinde cümle unsurları, uygulamalar. | İlgili okumalar |
| 12 | Azerbaycan Türkçesinde cümle türleri, uygulamalar. | İlgili okumalar |
| 13 | Azerbaycan Türkçesinde cümle içinde ton, ezgi, uygulamalar. | İlgili okumalar |
| 14 | Azerbaycan Türkçesinde söz yapımı, uygulamalar. Azerbaycan Türkçesinde cümle kurucularının sırası, uygulamalar. |
Kaynaklar
| Kaynak ve İleri Okumalar |
Adilov, M. İ., Z. N. Verdiyeva, F. M. Ağayeva, (1989). İzahlı Dilçilik Terminläri, Bakı.
Ahundov, A., (1984). Azerbaycan Dilinin Fonetikası, Bakı. Akalın, M., (1979). Tarihî Türk Şiveleri, Ankara. Alışık-Seyhan, G. (2001). “Azerbaycan Türkçesi”, Türkler, Türk Dünyası, Ankara. s. 227-243. Azerbaycan Dilinin İzahlı Lugati, IV c. Bakı. Arat, R. R., (1953). “Türk Şivelerinin Tasnifi”, Türkiyat Mecmuası, X, 59-138. Barutcu Özönder, F.S., “Türk Dilinin Tarihî Dönemleri Üzerine Birkaç Söz”, 24 Ekim 2001, Bilim, Kültür, Edebiyat Dili Olarak Türkçe Semineri, Hacettepe Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü (: Türkbilig, Türkoloji Araştırmaları, 2002/3, s. 203-210). Barutcu Özönder, F.S., (1999) “Genel Türklük Alanı Çerçevesinde Türk Dilinin Durumu, İleriye Dönük Bakış ve Yaklaşımlar” KÖK Araştırmalar. KÖK Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi. I/1 (Bahar 1999) Ankara, s. 31-41. Caferoğlu, Ahmet, (1972). Türk Dili Tarihi, İstanbul. Cäferov, S. (1982). Müasir Azerbaycan Dili II (Leksika), Bakı. Crystal, D., (1997). Dictionary of Linguistics and Phonetic, Cambridge. Dämircizade, Ä. M., (1984). Müasir Azärbaycan Dili I (Fonetika, Orfoepiya, Orfografiya), Bakı. Ercilasun, A. B. (2008).Türk Dili Tarihi. Ankara Ergin. M., (1971). Azeri Türkçesi, İ. Ü. Edebiyat Fak. Yayınları, İstanbul. Hüseyinzadä, M., (1983). Müasir Azärbaycan Dili III (Morfologiya), Bakı. Kazımov, Q. Ş., (2004). Müasir Azerbaycan Dili, Sintaksis, Bakı. Korkmaz, Z., (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara. Şiraliyev, M. S., E. V. Sevortyan, (1971). Grammatika Azerbaycanskogo Yazıka, Bakı. Tekin, T., (1959). “Sovyet Rusya’da Savaştan Sonra Türkoloji Çalışmaları” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleteni 1959. TDK Yay. Ankara. s. 379-381. Tekin, T., (1989). “Türk Dil ve Diyalektlerinin Yeni Bir Tasnifi”, Erdem, Sayı: 13, Ocak, 141-168. User, H. Ş., (2006). Başlangıcından Günümüze Türk Yazı Sistemleri. Ankara. Vardar, B., (1988). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara
|
Materyal Paylaşımı
| Dökümanlar | Ders öncesi dağıtılan fotokopiler |
Değerlendirme Sistemi
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI | ADET | KATKI YÜZDESİ | |
| Vize | 1 | 40 | |
| Finalin Başarıya Oranı | 1 | 60 | |
| Yıl içinin Başarıya Oranı | 40 | ||
| Toplam | 100 | ||
| DERS KATEGORİSİ | Uzmanlık / Alan Dersleri |
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
| No | Program Öğrenme Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türk dili tarihi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 2 |
Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türkiye Türkçesi ve dilbilgisi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak.
|
X | |||||
| 3 | Türkçenin tarihsel söz varlığı ve filolojik evrimi hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 4 | Türkçenin tarihi boyunca geçirdiği kültürlenme evrelerine, sözlü ve yazılı kaynaklarına vakıf olmak. | X | |||||
| 5 | Türkçenin çağdaş lehçeleri ve bu lehçelerin edebiyat varlığı hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 6 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan Türk edebiyatı tarihi konuları için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 7 | Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde yer alan, Türk edebiyatının önemli figürleri (yazar, şair, eleştirmen ya da edebiyat tarihçisi) hakkındaki konular için gerekli bilgilere sahip olmak. | X | |||||
| 8 | Türk edebiyatının modernleşme öncesi söz varlığına, ortaçağ ve erken modern dönem yazılı / sözlü temel kaynaklarına vakıf olmak. | X | |||||
| 9 | Yeni Türk edebiyatının, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan tarihsel bağlamı hakkında bilgi sahibi olmak. | X | |||||
| 10 | Türk modernleşmesinin dinamikleri ile modern Türk edebiyatının gelişimine dair müfredat bilgilerini sentezleyebilmek, Türk edebiyatı tarihçiliğinin kurumsallaşma sürecine eleştirel yaklaşabilmek. | X | |||||
| 11 | Milli Eğitim Bakanlığı’nın orta öğretim öğrencileri için belirlediği “100 temel eser” için eleştirel okumalar yaptırabilmek. | X | |||||
| 12 | Başat edebî türler ve edebî biçimler ve edebiyat tarihi hakkındaki genelgeçer bilgileri, edebî türlerin ulus aşırı / sözel düzlemde yayılması ve edebiyatın modernleşme ile birlikte ulusal bir kurum olarak yazı ile organize edilmesine dair kuramsal bilgilerle sentezleyebilmek. | X | |||||
| 13 |
Alan eğitimi için özgün materyaller tasarlayabilmek, yeni projeler geliştirip alan eğitimine özel öğretim yöntemlerine uyarlayabilmek.
|
X | |||||
| 14 |
Beşeri bilimler alanında kullanılan paleografya bilgisini, araştırma yöntemlerini, sunum tekniklerini ve alıntılama sistemlerini kullanabilmek.
|
X | |||||
| 15 | Türk edebiyatının, dünya edebiyatları arasındaki yerine dair tarihsel ve eleştirel bir bakış açısı geliştirebilmek. | X | |||||
AKTS İş Yükü Tablosu
| Etkinlik | SAYISI |
Süresi (Saat) |
Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 15x toplam ders saati) | 15 | 3 | 45 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 15 | 6 | 90 |
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Kısa Sınav | - | - | - |
| Ödev | - | - | - |
| Final | 1 | 3 | 3 |
| Toplam İş Yükü | 141 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 5.64 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 6 |